مراسم افتتاحیۀ نوزدهمین همایش ملی بزرگداشت فردوسی به همت و همکاری مؤسسۀ فرهنگی خردسرای فردوسی، دانشگاه فردوسی مشهد، قطب علمی فردوسی و شاهنامه، ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و دیگر نهادهای فرهنگی در روز شنبه 24 اردیبهشت‌ماه سال 1401 در ساعت 17 در تالار اجتماعات دکتر رحیمی‌زاده دانشکدۀ علوم دانشگاه فردوسی با قرائت قرآن و سرود جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و ابیاتی خوانده شد. این برنامه با سخنرانی دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد و پیشکسوت زبان و ادبیات فارسی ادامه یافت. وی در سخنرانی خود گفت که در سال 1376 پس از همایشی در شیراز تصمیم به برگزاری همایش فردوسی در روز 25 اردیبهشت در مشهد گرفت و این برنامه یک ربع قرن ادامه یافت تا به سال 1401 رسیده است، با این تفاوت که پاسداشت زبان فارسی به آن افزوده گردیده است؛ پرواضح است که فردوسی و زبان فارسی از یکدیگر جدا نیستند و تداوم هر یک از این دو به پایندگی دیگری کمک می‌کند. شاهنامه شناسنامۀ قوم ایرانی و آریایی و زبان فارسی یکی از عناصر مهم فرهنگ این قوم است. از سوی دیگر ما می‌بینیم که همۀ شئون زندگی قوم ایرانی در کتاب سترگ فردوسی یعنی شاهنامه بازتاب یافته است. شاهنامه از آغاز تا پایان گرامی‌داشت یاد یزدان پاک است؛ از بیت نخست آن که می‌گوید:

به نام خداوند جان و خرد/ کزین برتر اندیشه بر نگذرد

و تا بیت پایانی آن:

هر آن کس که دارد هُش و رای و دین/ پس از مرگ بر من کند آفرین

کتابی که با نام خدای آغاز می شود و با دین و دیانت به پایان می رسد.

پس از این دکتر یاحقی به معرفی آثاری پرداخت که به بررسی دانش‌ورزی، خردورزی، وحدانیت، اخلاق و تشیع شاهنامه پرداخته‌اند و نام آنها را برشمرد. وی اشاره کرد که اسناد فراوانی وجود دارد که شیعه‌بودن فردوسی را اذعان می‌دارد. همچنین فردوسی فردی اخلاق‌گرا است و صلح‌گرایی، وسعت مشرب و مدارا در سرتاسر شاهنامۀ او مشهود است. بنابراین راهگشای ما در این مرحله از زیست قوم ایرانی است. او اشاره کرد که عدم استفاده و کاربست راهبردهای شاهنامه در زندگی امروزی، دورشدن مردم از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است.پیام فردوسی پیام پایندگی زبان و فرهنگ فارسی است.

پس از ایشان محمد حسین‌زاده، مدیر کل ادارۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی به ایراد سخنرانی پرداخت و به مظلومیت فردوسی در بین نسل جدید اشاره کرد و وظیفۀ ما دانست که فردوسی را به نسل جدید بشناسانیم تا آرمان فردوسی را دریابند. وی همچنین به اهدای چهار نشان، به‌عنوان نشان فردوسی به چهار حوزۀ حماسه‌پژوهی، حماسه‌سرایی، حماسه‌سازی و حوزۀ زبان فارسی در سطح بین‌الملل اشاره کرد که در ادامۀ همین گرامی‌داشت به چهار عزیز بزرگوار اهدا می‌گردد.

پس از سخنرانی ایشان مراسم با نقالی محمد جهان‌پا از خان سوم رستم در سفر به مازندران و کشتن دیو سیاه ادامه یافت.

سپس دکتر مقیسه نویسندۀ دو کتاب در حوزۀ زبان فارسی با عنوان امین زبان و ادب پارسی و با کاروان شعر پارسی بیاناتی داشت. ایشان به لزوم اتحاد کشورهای فارسی زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان اشاره کرد که در برابر دسیسه‌های رسانه‌های غربی ازجمله بی‌بی‌سی ‌باید متحد شوند و دیگر مسائل مناقشه‌آمیز بر سر زبان فارسی در حوزۀ سیاست اشاراتی داشت.

درپایان به دکتر حسن ذوالفقاری، استاد دانشگاه تربیت مدرس نشان افتخار فردوسی در حوزۀ حماسه‌پژوهی داده شد. افشین علا نشان فردوسی در حوزۀ حماسه‌سرایی را از آن خود کرد. دکتر رضا عالی‌زاده و دکتر حسن عبدلی به‌خاطر تلاش‌هایشان در حوزۀ ساخت واکسن کرونا به دریافت نشان حماسه‌سازی مفتخر گردیدند و درنهایت جناب آقای محمدکاظم کاظمی نشان بین‌الملل فردوسی را دریافت کرد.

گزارش: دکتر فاطمه رضوی