از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

اولین مجموعۀ داستانی بلند زندگی غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام توسط دو کارگردان روسی به نام‌های بوریس توکارف و لودمیلا گلادونکو ساخته و آمادۀ بخش شده است. این زوج روسی که کارگردان و تهیه‌کنندۀ این سریال هستند و مرکز فیلم‌سازی در مسکو دارند، این مجموعه را با حمایت مالی شهرداری مسکو به پایان رساندند.

بوریس توکارف از علاقه به خیام این‌گونه می‌گوید «وقتی که دانشجو بودم، خیلی از دانشجوها را می‌دیدم که مجموعۀ کوچکی از ترجمۀ اشعار خیام را می‌خوانند و وقتی که خودم خواندم، خیلی به دلم نشست و فکر کردم فقط برای من سروده است و این قدم اول بود» و لودمیلا گلادونکو در این ‌باره گفته است «من تعجب ‌کردم، وقتی دیدم بازیگران نقش‌های مخلف در سریال، خیام را می‌شناختند، بر خلاف انتظار من حتی جوان‌ها و آن‌هایی هم که او را نمی‌شناختند با مطالعه بلافاصله عاشق شخصیت خیام می‌شدند»

قسمت‌های دوران کودکی و پیری خیام دو سال پیش در ایران از جمله در نیشابور و حوالی قم و اما دوران جوانی او در ازبکستان تصویربرداری شده است. روس‌ها از طریق روشنفکران تاجیک که ترجمۀ اشعار فارسی به روسی را معرفی کرده‌اند و مطالبی که به زبان انگلیسی نوشته شده‌اند، از جمله آثار ادوارد فیتز جرالد که در قرن نوزدهم جهان غرب را با حکیم آشنا کرد، با خیام آشنا و دلبستۀ اشعار و شخصیت وی شده‌اند.

تا کنون چندین فیلم از سرگذشت حکیم عمر خیام، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و فیلسوف بزرگ ساخته شده است که از جملۀ آن دو فیلم بلند داستانی در سینمای هالیوود است. مکانی که در روسیه با یاد و نام حکیم خیام گره خورده، با نام «طرب‌خانه» است که دیوارهای آن با اشعار حکیم و مینیاتورهای الهام‌گرفته از اشعار وی نقاشی شده است و سی جلد کتاب از کتاب‌های خیام به ترجمه‌های روسی با چاچاپ‌ها و طرح‌های متنوع وجود دارد که همراه با رستورانی با غذاهای آسیای مرکزی و چایخانۀ سنتی، محلی برای دوستداران حکیم است که نشان از دلبستگی روس‌ها به او است. اما آنچه باعث شهرت خیام شده است، ترجمۀ رباعیات او است و نگاه آسان‌گیر خیام به زندگی و غنیمت دانستن فرصت با با زندگی روس‌ها که اهل لذت بردن از زندگی هستند، قرابت بسیاری دارد.

برای مشاهدۀ تیزر فیلم اینجا را کلیک نمایید