چهل و سومین سالگرد درگذشت استاد رجائی بخارائی در روز جمعه 1 مرداد 1400 با حضور فرزند ایشان و دکتر یاحقی به‌صورت مجازی در صفحۀ اینستاگرام قطب علمی فردوسی و شاهنامه و انجمن زبان‌های باستانی آژیار برگزار شد.

در این برنامه ابتدا آقای سعید رجائی بخارائی، فرزند استاد رجائی، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری چنین گردهمایی‌هایی، زنده نگه داشتن یاد افراد را امر لازمی برای نسل‌های آینده دانست. وی یکی از بزرگ‌ترین یادگارهای استاد رجائی را ساختن دانشکدۀ ادبیات برشمرد و از دکتر محمد‌جعفر یاحقی برای زنده نگه داشتن یاد و نام دکتر رجائی سپاسگزاری کرد.

سپس دکتر محمد جعفر یاحقی، استاد ممتاز زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، برگزاری این برنامه را برای یادآوری به نسل امروز کار بسیار شایسته‌ای دانست. دکتر یاحقی ابتدا توضیحاتی در خصوص ترجمه‌های قرآن و فرهنگ‌نامۀ قرآنی ارائه کرد که این ترجمه‌ها پل ارتباطی بین ادبیات پیش از اسلام و دورۀ اسلامی بودند و این ترجمه‌ها به فرهنگ محلی و سنت‌ها و آیین‌ها و گویش‌های محلی نظارت دارند و حلقۀ مفقوده بین زبان رسمی و زبان‌های باستانی هستند. وی استفادۀ پژوهشگران حوزۀ زبان‌های باستانی از این ترجمه‌های فارسی را لازم و ضروری برشمرد چرا که این ترجمه‌ها هم به شناخت گونه‌های غیررسمی فارسی کمک می‌کند و هم از نظر دستور زبان و واژگان در زبان‌های باستان می‌تواند راهگشا باشد. دکتر یاحقی در ادامه به خدمات و تلاش‌های دکتر رجائی اشاره کرد. استاد رجائی با سر‌و‌سامان دادن به امور کتابخانۀ آستان قدس رضوی حرکت عظیم فرهنگی را ایجاد کرد که آثار آن تا امروز ادامه دارد. بازآرایی قرآن‌های خطی و رسیدگی به این نسخه‌ها با همت دکتر رجائی شروع شد که حاصل و نتیجۀ آن تنظیم و تدوین فرهنگ‌نامۀ قرآنی بود.

هدف از این فرهنگ‌نامۀ قرآنی بیرون کشیدن واژه‌های ناب فارسی از دل این قرآن‌ها بود که دکتر رجائی بر لغات فارسی تأکید داشت تا از دل آن یک فرهنگ بسامدی قرآنی ایجاد شود که مسائل گرامری و ساخت‌های خاص و لهجه‌ای را هم شامل بشود که در نهایت یک فرهنگ 5 جلدی به شکل الفبایی تنظیم گردید. دکتر یاحقی که اولین مقاله و اولین کتابش را با راهنمایی دکتر رجائی نوشته است و از این جهت خود را مدیون دکتر رجائی دانست.

دکتر یاحقی افزود پس از مرتب کردن ترجمه‌های فارسی قرآن‌ها بعد از انقلاب اسلامی تعداد 142 نسخه خطی فیش‌برداری و در سال‌های 1367 و 1368 اولین جلد فرهنگ‌نامۀ قرآنی چاپ شد، اما در زمان حیات دکتر رجائی یک قرآن به خط ثلث چاپ شده است. وی با اشاره به اهتمام دکتر رجائی به نسخ خطی قرآن، گفت هنوز هم قرآن‌های ترجمه شده‌ای وجود دارد که می‌تواند زمینۀ مطالعات خاص در حوزه‌های زبان‌های باستانی باشد و توجه پژوهشگران را به این حوزه جلب کرد. همچنین برای آشنایی بیشتر علاقه‌مندان با شخصیت استاد دکتر رجائی بخارائی، دو کتاب «در مکتب حقایق» و « در آن سالها» را معرفی کرد.

پایان بخش این برنامه شعرخوانی فرزند استاد بود. وی از دکتر یاحقی برای زنده نگه داشتن یاد و نام دکتر رجائی تشکر و قدردانی کرد و در نهایت این جلسه با پرسش و پاسخ همراهان این نشست به پایان رسید.

گزارش: زهرا شریعت‌پناه