همزمان با ایام بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، پنجمین نشست از همایش ملی شاهنامه و زبان فارسی با عنوان «نشستیم یک هفته با رایزن» در شامگاه چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ و با حضور سخنرانان برجسته از دانشگاه‌های مختلف کشور، برگزار گردید. در این همایش که به صورت مجازی و با حضور چشمگیر علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی به ویژه شاهنامۀ فردوسی صورت پذیرفت، ابتدا دکتر مریم جلالی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران طی سخنانی با اشاره به اهمیت اقتباس و قابلیت‌های فراوان شاهنامه در این حوزه برای کودک و نوجوان، خاطرنشان کرد که تصاویر و بعضاً روایت‌ها می‌تواند دنیایی آرمانی کودک را در خیال او مجسم سازد؛ سپس به سیر اقتباس‌های صورت گرفته از شاهنامه برای کودکان و نوجوانان اشاره داشته و آسیب‌های این جریان را برشمرد.
در ادامۀ نشست، مهربانو فرنوش شریف از انجمن ادبی سیاوش، پس از شرحی از داستان زال و رودابه، به قرائت ابیاتی از این داستان زیبای شاهنامه فردوسی پرداخت. ارائه مقالۀ فاطمه سوقندی، دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی با عنوان «تبیین ماهیت عروسک رستم بر اساس نظریه فریزر» سومین بخش این نشست بود که با ارائۀ توضیحاتی در مورد قوم سکاها و احتمال تعلق خاندان زال به این قوم شروع گردیده و با شرحی از کارکردهای عروسک در فرهنگ و ادب ادامه یافت. وی سپس به مقایسۀ دو روایت در خصوص تولد کودک و ساخت عروسک در شاهنامۀ فردوسی و گرشاسب‌نامۀ اسدی توسی پرداخته و اجزای عروسک رستم و نمادهای به کار رفته در این عروسک را تحلیل نمود.
ارائۀ مقاله‌ای مشترک از دکتر ندا امین و دکتر محمود بشیری از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با عنوان «تحلیل آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی در بخش اساطیری شاهنامۀ فردوسی» از بخش‌های قابل توجه پنجمین نشست بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی بود. دکتر امین با اشاره به این مطلب که برخی آثار ادبی تلفیقی از چند منبع هستند، به تحلیل برخی مفاهیم اخلاقی و تعلیمی در شاهکار حکیم طوس پرداخت. این استاد دانشگاه با طرح این مسئله که دسته‌بندی شاهنامه یا هر اثر ادبی دیگر در حقیقت در ذهن ما رقم خورده و خودِ اثر فراتر از این دسته‌بندی‌هاست، گفت: «پرهیز از طبقه‌بندی مفاهیم تعلیمی مانند سایر کتاب‌ها در شاهنامه، باعث شده که وجه حماسی آن بیشتر به چشم بیاید؛ در حالی که این کتاب بزرگ به علت داشتن این مضامین گستردۀ اخلاقی و تعلیمی به همان اندازه که حماسی است می‌تواند یک اثر تعلیمی هم تلقی شود.»
آخرین بخش این نشست که با اجرای زهرا سالاری، از دانشگاه فردوسی همراه بود، ارائۀ مقاله «مدیریت منابع انسانی در شاهنامه فردوسی (سیستم جبران)» اثرِ مشترک دکتر مهدخت پورخالقی چترودی و دکتر شیرین صمصامی بود. در ابتدای این سخنرانی، دکتر پورخالقی با بیان توضیحاتی مختصر، ارائۀ مبسوط مقاله را به دکتر صمصامی سپرده و ایشان با بررسی نظریۀ مدیریت منابع انسانی در شاهنامه به ارائۀ مصادیق جزئی آن همچون پاداش و انواع آن در داستان‌های این اثر بزرگ ادبیات ایران پرداخت.
گزارش: مهدی سیم‌ریز
