سومین نشست بزرگداشت ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی شامگاه دوشنبه 27 اردیبهشت 1400 با میزبانی محمد بیانی ساعت 20 برگزار شد.
اولین سخنران این برنامه دکتر علاءالدین طبابایی، عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که سخنرانی خود را با عنوان «سره‌گرایی در ترازوی سنجش» آغاز کرد. وی در سخنان خود گفت فردوسی از سره‌گراهای میانه‌رو بوده است و 8500 واژه در شاهنامه به کار رفته است که کمتر از 10 درصد آن عربی است و شامل اسم‌های خاص هم می‌شود. دکتر طباطبایی به مقایسۀ زبان فارسی و عربی همراه با شاهد مثال‌هایی پرداخت و از فواید سره‌گرایی و همچنین از وام‌گیری بسیار زبان فارسی از زبان عربی و روبه‌رو شدن با واژههای اروپایی نیز سخن گفت. سپس مهربانو پریسا سیمین‌مهر هفت خان رستم را به صورت روایت نقالی کرد.
دومین سخنران نشست دکتر بهمن زندی، استاد دانشگاه پیام نور تهران بود که با عنوان «نقش فردوسی در تکوین و توسعۀ زبان فارسی» سخنرانی کرد. وی دربارۀ اصطلاح برنامه‌ریزی زبان، انواع و مهم‌ترین اهداف آن سخن گفت. همچنین یادآور شد که تلاش‌های احساسی و عالمانه هنگام رویارویی زبان فارسی با زبان عربی به وجود آمد که نقش مهم فردوسی در حوزۀ برنامه‌ریزی زبان غیرصریح در دو جایگاه قرار دارد. اول: تقویت پیکرۀ زبان فارسی با -کاربرد هزاران واژۀ فارسی و نام‌های ایرانی -تثبیت صورت املایی واژههای فارسی و دوم: تقویت شأن و جایگاه زبان فارسی با -یادآوری مفاهیم انسانی فرهنگ ایرانی - تثبیت و توسعۀ جایگاه ادبی زبان فارسی و توسعۀ نقش زبان فارسی به عنوان عنصری هویت‌ساز و تحکیم هویت ملی ایران.
سخنران بعدی دکتر محمود مدبری استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان دربارۀ «واژههای نادر در چاپ‌های شاهنامۀ ماکان و مول» سخن گفت. وی واژگانی از قبیل افرا، بدفوز، پاک‌دید، خرجیدن و... را با مقایسۀ چاپ‌های مختلف شاهنامه و معانی آن‌ها از فرهنگ لغات متفاوت نام برد و بررسی کرد.
سخنرانی دکتر علیرضا قیامتی، استاد دانشگاه فرهنگیان مشهد و شاهنامه‌پژوه با عنوان «دریغ فردوسی بر ناتمام ماندن سرایش شاهنامه» بود. دکتر قیامتی به این نکته اشاره کرد که شاهنامه در یکی از مهم‌ترین و هراس‌انگیزترین دورۀ تاریخی ایران سروده شده است. فردوسی از خداوند می‌خواهد که عمری به او بدهد که نامۀ شهریاران را به اتمام برساند. فردوسی همۀ تلخی‌ها و بیدادگری‌ها را به جان می‌خرد و ایران را نمادین و ظرفی از همۀ نیکی‌ها قرار داده است. همچنین یادآور شد، بزرگترین نکته در شاهنامه این است که فرهیختگی بالاتر از نژادگی است. وی با خوانش ابیاتی از شاهنامه در میان کلام خود فضای نشست را دلنشین‌تر کرد.
گزارش: سمیّه کریمی‌پور
