جلسۀ یازدهم بررسی شاهنامه از دیدگاه اسطوره‌شناسی عصبی-تکاملی در ساعت ۲۱ دوشنبه ۲۴ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ برگزار شد. این نشست‌ها با حضور دکتر عبدالرضا ناصرمقدسی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ام. اس ایران برگزار می‌شود و دبیر نشست محمد بیانی، دانشجوی دکتری ادبیات حماسی است.
در اولین نشست از این سلسله جلسات در سال جدید دکتر مقدسی تحلیل و بررسی داستان «ضحاک»را در پی گرفت و با پیش رفتن در داستان مباحث تخصصی‌تری را مطرح کرد. ایشان با بنا بر این مسئله که اهمیت اسطورۀ ضحاک در نشان دادن قدرت مغز و واکنش‌های مغزی است به توضیح بیشتری در این باره پرداخت و اضافه کرد که اسطورۀ ضحاک بازنمود خاطره تکاملی ما از «گره خزندگی» ( قسمت مغزی مشترک بین انسان و خزندگان) است و این روایت، ما را با خاطره‌ای بسیار دور در دل تکامل پیوند می‌دهد. دکتر مقدسی در ادامه به شرح و توضیح آزمایش مهم و تعیین‌کننده «لیبت» پرداخت و با استناد به این آزمایش تلاش کرد تا بین عدم اختیار انسان و جبر حاکم بر داستان ضحاک در شاهنامه ارتباطی برقرار کند؛ آزمایش لیبت به طور خلاصه، عنوان می‌کند که انسان ۳۰۰ میلی ثانیه قبل از اراده برای انجام کاری شروع به فعالیت مغزی دربارۀ آن می‌کند و به همین دلیل ارادۀ آزاد عملا معنایی ندارد. تحلیل‌های دکتر مقدسی در نهایت به این جا منتهی شد که ضحاک هرچه بیشتر برای فرار از تقدیر خود تلاش می‌کرد، به عملی شدن آن کمک بیشتری می‌کرد و شاید اگر آن را می‌پذیرفت؛ پیشگویی هیچ‌وقت به وقوع نمی‌پیوست.
گزارش: زینب قدسی‌فر
