از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

سنت زردشتی در روزگار اسلامی عنوان کلی مجموعه کتاب‌هایی است که قرار است به قلم دکتر حمیدرضا دالوند منتشر شود، اکنون دفتر اول و دوم این مجموعه با عنوان «تاریخ و سنت زردشتی 1» و «متون فارسی زردشتی 2» منتشر شده است.

دکتر دالوند دربارۀ این سلسله کتاب‌ها می‌گوید: تقریبا جامعۀ زردشتی را از آغاز تا دورۀ اسلامی مطالعه کرده‌ایم اما این1400 سال دورۀ بعد از اسلام را فراموش کرده‌ایم، این دوره بیش از دورۀ پیش از اسلام اهمیت دارد زیرا مردمی که زردشتی مانده‌اند، این دین را با مکانیسم و نحوۀ عملکرد خود حفظ کرده‌اند.


دفتر نخست این کتاب، تاریخ و سنت زردشتی نام دارد که شامل: یک دیباچه، سه گفتار، یک بخش پایانی و دو پیوست است، گفتار اول کتاب، دست‌مایه‌های پژوهش نام دارد که به پراکندگی منابع پژوهشی و کتابخانه‌هایی که متون زرتشتی را نگهداری می‌کنند، می‌پردازد. گفتار دوم، بر بستر زمان نام دارد که تحولات تاریخ زردشتی را در جنوب غربی ایران را بررسی می‌کند. گفتار سوم کتاب به میراث سنت زردشتی می‌پردازد و شجره‌نامه‌های زردشتی را بازسازی کرده ‌است. دو پیوست این کتاب نیز شامل گاهنمای متون سنت زردشتی و تبارنامۀ دودمان‌های موبدی زرتشتیان ایران است.


دفتر دوم مجموعه سنت زردشتی در روزگار اسلامی کتاب متون فارسی زردشتی است. در این دفتر کتاب‌های زرتشتیان از سدۀ ششم تا به امروز که به فارسی نوشته‌اند و در کتابخانه‌های جهان موجود است، معرفی کرده ‌است.

این کتاب در ۱۲ فصل ارائه شده ‌است، گفتار نخست در مورد ترجمه و تفسیر اوستا و هر متن فارسی در مورد اوستا است، گفتار دوم، ترجمه و تفسیر متون پهلوی و پازند است، که شامل معرفی ترجمه و تفسیر فارسی کتاب‌هایی همچون ارداویراف‌نامه، مینوی خرد، بندهش و است، گفتار سوم، متن‌های آیینی است و به آیین‌های مختلفی همچون آیین‌های گذار، آیین‌های دینی، جشنها و گاهنبارها، متون مختلف آیینی و می‌پردازد، گفتار چهارم، متون کلامی است، منظور از متون کلامی، مطالب عقیدتی و کلامی زردشتیان است، گفتار پنجم به روایات اختصاص دارد و به معرفی پرسش‌هایی می‌پردازد که پارسیان هند آمده‌اند و از زردشتیان ایران پرسیده‌اند و پاسخ‌ها را در داخل نامه با خود به هند برده‌اند، این پرسش و پاسخ‌ها را در هندوستان روایت می‌نامند، گفتار ششم متون اخلاقی و اندرز است و به متن‌هایی در مورد اخلاق و حکمت و اندرز می‌پردازد، گفتار هفتم به معرفی مناجات‌های زردشتی به فارسی می‌پردازد، گفتار هشتم میراث فرقۀ آذرکیوان است، گفتار نهم به متن‌های تاریخی می‌پردازد که زرتشتیان در مورد گذشته خود نوشته‌اند، گفتار دهم در مورد متن‌هایی است که بار ادبی دارند، شامل شعر، داستان و مطبوعات زرتشتی، گفتار یازدهم زبان‌شناسی و فرهنگ‌نگاری است و گفتار دوازدهم متن‌های نجومی و تقویمی است. همچنین هر دو جلد کتاب، دارای نمایۀ مفصلی هستند که شامل نام افراد، دودمان، سلسله‌ها، نام‌جاها، سازمان‌ها، نهادها، نام کتاب‌ها، نشریات و مفاهیم است.

این دو کتاب زمستان 1399 در قطع وزیری، جلد سخت، جلد اول: 391 صفحه و جلد دوم: 428 صفحه توسط پژوهشگاه علوم انسانی، چاپ و منتشر شد که جلدهای بعدی آن در دست چاپ است.

گزارش: نیره حسین‌زاده