از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین


تعزیه، آیینی است که بعد از ورود اسلام با اقتباس از آیین‌های ایران باستان و سیاوشان شکل گرفت، این نمایش آیینی در بردارندۀ آموزه‌های دینی و اخلاقی است که روایتی از باورهای عامیانه از واقعه عاشورا است. ایرانیان پس از ورود اسلام روایات دینی را با روایات کهن از اسطوره‌های ایرانی تلفیق کرده و ارزش‌ها و هویت ایرانی خود را بازسازی کرده‌اند.

بخش نخست این کتاب، شامل مقدمات و تعریفات از اسطوره، تعزیه و جایگاه اسطوره و تعزیه است که نمادها و کهن‌الگوهای موجود در تعزیه بررسی شده است. در بخش دوم، به خویشکاری و هم‌آوایی اسطوره و عرفان در تعزیه‌ها پرداخته شده است، این هم‌آوایی و آمیختگی سبب مضامین مشترکی چون جاودانگی پس از مرگ، جهان شمولی افکار و اشخاص، جوان بودن قهرمان و... شده است. در بخش سوم ضمن روایت خلاصه‌ای از داستان سیاوش و زندگی امام حسین (ع)، به بررسی تطبیقی این دو داستان پرداخته و به ویژگی‌ها و همانندی‌های دو داستان که شامل: تولد رازناک از مادری آسمانی، جنبۀ ازلی بودن، کنش‌ها و واکنش‌های طبیعت در برابر این قهرمانان، حضور فرازمینی‌ها، تکرار شوندگی و... نیز اشاره شده و مورد بررسی قرار گرفته است.

این کتاب که حاصل پژوهش و بررسی دکتر محمد‌خداداد نوش‌آبادی است، در 374 صفحه، قطع وزیری، جلد سخت، توسط انتشارات آرون در زمستان 1399 منتشر شد.

گزارش: نیره حسین‌زاده