متون ادبی و تاریخی فارسی به همۀ قلمروی زبان فارسی اعم از ایران، خراسان بزرگ، آسیای صغیر و شبه قارۀ هند تعلق دارد. امروزه متون تاریخی کهن بخشی از منابع دانشجویان زبان و ادبیات فارسی است و ضرورت آشنایی دانشجویان با متون مختلف بر کسی پوشیده نیست، اگر شرحی ساده و زیبا برای این متون نگاشته شود، علاقه دانشجویان و لذت یادگیری برای آنها دو چندان خواهد شد.
این کتاب برای واحد درسی دانشجویان زبان و ادبیات فارسی (متون نظم و نثر 1) در مقطع کارشناسی تدوین شده است. انتخاب متون و گزیده‌ها براساس طرح درسی کمیته برنامه ریزی زبان و ادبیات فارسی بوده و به دلیل محدودیت صفحات، برخی متون تاریخی تنها نام برده شده و از برخی دیگر گزیده‌هایی انتخاب شده است.
این کتاب دو بخش دارد؛ بخش اول آن پیشینۀ تاریخ‌نگاری فارسی و بخش دوم شامل گزیده و شرح متون تاریخی فارسی است، علاوه بر آن کتاب دارای بخش‌هایی چون: واژه‌نامه، فهرست منابع، مقدمه و حواشی نیز است و در چهارده فصل گردآوری شده که در هر فصل، ابتدا معرفی بسیار کوتاهی از اثر ارائه شده است. آثار معرفی شده در هر فصل عبارتند از؛ فصل اول: شاهنامه ابومنصوری، فصل دوم: تاریخ طبری؛ گردانیده منسوب به بلعمی، فصل سوم: زین الاخبار، فصل چهارم: تاریخ سیستان، فصل پنجم: سفرنامه ناصرخسرو، فصل ششم: تاریخ بیهقی (از آنجایی که کتاب با تأکید بر تاریخ بیهقی است)، شرح و توضیح و مقدمه‌ای جامع برای این کتاب تدوین و نگارش شده است، فصل هفتم: راحة الصدور، فصل هشتم: سیرت جلال‌الدین مینکبرنی، فصل نهم: تفتة‌الصدور، فصل دهم: تاریخ جهانگشای جوینی، فصل یازدهم: تاریخ وصاف، فصل دوازدهم: تاریخ عالم آرای عباسی، فصل سیزدهم: درّة نادره، فصل چهاردهم: ناسخ التواریخ.
کتاب دیبای پیروزه: گزیده و شرح متون تاریخی فارسی تألیف محمدجعفر یاحقی استاد دانشگاه فردوسی مشهد و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی به همت پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) در قطع وزیری، جلد نرم و 544 صفحه در آبان 1399 منتشر شد.
گزارش: نیره حسین‌زاده
