از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

نسبت دیو و اژدها و پری با «خیال» را پس از اسلام در متون دری - که وجه غالب ادبیات پس از اسلام است. در حماسه‌ها و داستان‌های منظوم و منثور و روایت‌های شفاهی می‌توان بازجست.


دیوان و پریان که پیش از اسلام در عرصۀ زیست - سیاست کارکردی منفی و شريرانه و آنتاگونیستی داشتند، پس از اسلام در متون دری، به سطح روایت پا گذاشتند و سنگ بنای ادبیات شگفت ایرانی شدند. این جاست که دیوان و پریان و جادوان به ساحت خيال تبعید می شوند و حیات تازه‌ای را می‌آغازند.

دیوان و پریان از این زمان به بعد به فانتزی بدل می‌شوند و کارکرد ادبی و روایی و وجه انسانی پیدا می‌کنند و فرایند «زیبایی‌شناسانه کردن امر هیولایی» شکل می‌گیرد. پس از اسلام، زبان محملی برای ایجاد شگفتی می‌شود و سپس‌تر، موجودات زیان‌کاری که در دورۀ قبل از اسلام کیفیتی آیینی - اسطوره‌ای و سیاسی داشتند کارکردی ادبی - روایی می‌یابند.

این کتاب، نوشتۀ پرویز براتی در قطع رقعی، جلد شومیز، 290 صفحه و توسط نشر چشمه در دی ماه 1399 منتشر شد.

به نقل از صفحه اینستاگرام نشر چشمه