از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

دهمین جلسۀ شاهنامه‌خوانی در ساعت ۲۱:۰۰ دوشنبه ۲۲دی ماه ۱۳۹۹ برگزار شد. این نشست با حضور دکتر فرزاد قائمی استادیار دانشگاه فردوسی مشهد، شاهنامه‌پژوه و اسطوره‌شناس و به میزبانی محمد بیانی دانشجوی دکتری ادبیات حماسی از صفحۀ رسمی اینستاگرام قطب علمی فردوسی و شاهنامۀ دانشگاه فردوسی مشهد پخش می‌شود.


دکتر قائمی در این نشست به بیان توضیحات مبسوطی درباره اسطورۀ شخصیت «جمشید» پرداخت و پس از آن نیز ابیاتی چند از داستان جمشید در شاهنامه را قرائت کرده و به شرح آن‌ها مشغول شد. دکتر قائمی اشاره کرد که جمشید به‌ سبب جایگاهش در فرهنگ هند و ایرانی از مهم‌ترین اسطوره‌های شخصیت در ادبیات پهلوی، اوستایی و فارسی میانه است و خویشکاری این شخصیت در اساطیر هندی با خویشکاری آن در اساطیر ایرانی بسیار متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که در اسطوره‌های هندی جمشید نمونه‌ای از نخستین انسان است، او اولین کسی است که می‌میرد و به عنوان شاه قلمرو مردگان و دنیای زیرین شناخته می‌شود. ایشان هم‌چنین افزود که معنای کلمۀ جمشید در ریشه اصلی خود دوقلویی، همراهی و داشتن جفت را تداعی می‌کند و در اسطوره‌های پیش از شاهنامه، جمشید جفتی دارد که در اساطیر هندی خواهر و دلداده اوست ولی در شاهنامه این جفت به صورت دو خواهر جمشید جلوه‌گر شده است و حتی در نسخ متأخر شاهنامه آن‌ها دختران جمشید معرفی شده‌اند که این ضبط مطلقاً صحیح نیست. دکتر قائمی در ادامۀ سخنان خود اشاره کرد که جمشید، مظهر فرّ کیانی است و همین افزونی در فره است که باعث غرور او و نهایتاً شکست او می‌شود.

گزارش: زینب قدسی‌فر