مراسم مجازی گرامی‌داشت پانزدهمین سال تأسیس مؤسسۀ فرهنگی- هنری خردسرای فردوسی شامگاه 11 دی ماه 1399 با حضور دکتر محمد جعفر یاحقی، رئیس هیئت مدیرۀ خردسرای فردوسی و دیگر اعضای آن برگزار شد. این مراسم با اجرای دکتر سرسالاری همراه بود.

سخنرانی دکتر محمد‌جعفر یاحقی

مدیر خردسرای فردوسی در سخنان خود گفت: «پانزده سال برای یک مؤسسۀ غیردولتی و مستقل زمان قابل توجهی است. پانزده سالگی سن بلوغ است و این را به مثابۀ دوران بلوغ خردسرای فردوسی در نظر می‌گیریم. تأسیس مؤسسه‌ای این چنینی مقدماتی داشت که سرانجام در تاریخ 11 دی ماه 1384 به نتیجه رسید و رسماً مجوز آن در وزارت ارشاد صادر شد».

وی در ادامه افزود: «ما از اواخر دهۀ شصت دغدغۀ فرهنگی، خراسان‌شناسی و ایران‌شناسی داشتیم و نمود کاغذی آن تأسیس کتاب پاژ بود که اولین شمارۀ آن در پاییز 1369 به مناسبت کنگرۀ فردوسی به چاپ رسید... در جلساتی که به صورت ماهانه با مرحوم حائری، دکتر زمردیان، دکتر مشکوه و دکتر پاپلی یزدی داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که مؤسسه‌ای مردم‌نهاد و فارغ از وابستگی‌های دولتی تأسیس کنیم. دکتر محقق، دکتر حدادی، دکتر پورخالقی، مهندس لباف، و بنده، پنج نفر هیئت مؤسس رسمی این مؤسسه بودیم و از دکتر راشد محصل و آقای سیدی بسیار ممنونم که همراه ما بودند. عدۀ بسیاری از دوستان متأسفانه اکنون در میان ما نیستند... اولین جلسات در کتابخانۀ منزل بنده تشکیل شد. بعد از آن مکانی را اجاره کردیم و مدتی در آنجا بودیم. سپس مطب دکتر شهیدی در اختیار ما گذاشته شد. از خانم مینا شهیدی و دکتر علیزاده صمیمانه تشکر می‌کنم که در شرایط تنگنا به ما کمک کردند. بعد از گذشت چند سال دکتر مینو که رئیس مجمع عمومی ما بودند، منزل خود را در اختیار ما گذاشتند که هم‌اکنون در آنجا مستقر هستیم».

دکتر یاحقی در ادامۀ سخنان خود دربارۀ اقدامات خردسرا سخن گفت: «در این سال‌ها اقدامات مختلفی انجام دادیم از جمله؛ تألیف کتاب، 40 شمارۀ فصلنامۀ پاژ، 52 جلسۀ همایش‌گونه میان فصلی... در دهمین سال تأسیس خردسرا هم برنامه‌ای با عنوان« چو ده ساله شد» در 3 دی ماه 1394 برگزار کردیم».

مدیر خردسرای فردوسی نیز خبر از احداث ساختمان باشکوه برای این مؤسسه داد که از طرف شورای اسلامی شهر مشهد و شهردار مشهد به خردسرای فردوسی هدیه شده است. وی از همۀ افرادی که تا کنون در هیئت مدیره مؤسسه همکاری داشته‌اند، تشکر کرد و جشن بلوغ خردسرا را به دوستان، یاران و علاقه‌مندان به فردوسی و فرهنگ ایران تبریک گفت.

سخنرانی مهندس مهدی زمانی

مهندس زمانی در سخنان خود اذعان کرد: «جای خالی یک مرکز ان جی اُ (NGO) که بزرگانی در آن فعال باشند که بتواند بار فرهنگ شهر را به دوش بکشد به خوبی احساس می‌شد. در آن سال‌ها جویندگان علم و ادب بسیار پیگیر بودند که یک چنین ان جی اُ که قدرت کافی برای اثرگذاری داشته باشد به وجود بیاید.... موجی از شادی در شهر پیچیده بود که گروهی خردمند و قدرتمند از نظر علمی پشتوانه یک ان جی اُ شدند. امروز بعد از گذشت پانزده سال خردسرا توانسته است به وظایف ذاتی خود عمل کند. از دل خردسرا گروه‌هایی فعالیت می‌کنند که به راستی تأثیرگذاری آن نه تنها در شهر مشهد و خراسان بلکه در کشور بسیار مشهود است».

رئیس هیئت مدیره انجمن سیاوش در ادامه افزود: «انجمن قهرمان بعد از درگذشت استاد قهرمان چند تکه شده بود و هر گروهی خود را محق می‌دانست اما گروهی که از حمایت خردسرا برخوردار شد، در این مؤسسه ادامه حیات یافت. انجمن سیاوش صرفًا به شعر خواندن نمی پردازد بلکه سخنرانی‌های کوتاه پرمغز و ارائۀ اشعار شعرای نوخاسته و بسیار پویا از جمله فعالیت‌های این انجمن است».

سخنرانی دکتر محمدحسین پاپلی یزدی

جغرافی‌دان برجستۀ کشور درباره مؤسسۀ خردسرای فردوسی گفت: «در سال 62 که دانشکده ادبیات بعد از توقف فرهنگی باز شد، چند تن از دوستان، مرحوم حائری، دکتر یاحقی، و چند نفر دیگر تصمیم گرفتیم کاری بکنیم که منجر به این شد که در طی پنج سال در دانشکدۀ ادبیات، پنج مجله تأسیس شد که این اتفاق در دانشگاه‌های کل کشور بی‌سابقه بود... اکنون چهار مجله همچنان به چاپ می‌رسد».

دکتر پاپلی یزدی افزود: «اعتبار خردسرا به اساتید برجسته‌ای است که در آن فعالیت می‌کنند و اعتبار آن‌ها به کار عالمانه و صادقانه است. هدف اصلی خردسرا گسترش فرهنگ شاهنامه و فردوسی است».

سخنرانی دکتر محسن مدیر شانه‌چی

دکتر مدیر شانه‌چی دربارۀ شکل‌گیری نهادهای مستقل و اهمیت آن‌ها سخن گفت و افزود: «همه می‌دانیم شخصیت‌های علمی و فرهنگی در شهر، استان و کشور کم نیستند و همه در جامعه مؤثر بوده‌اند اما آن چیزی که به طور تاریخی و سنتی کم داشتیم از جمله در دورۀ معاصر، حلقۀ مفقودۀ نهادها و ساختارها بود. توسعۀ جامعه در ابعاد گوناگون به وجود، استمرار و پویایی نهادها در هر حوزه بر می‌گردد.... وقتی پایایی نباشد، پویایی شکل نمی‌گیرد. ما عوامل بازدارندۀ بیرونی و درونی داشته‌ایم...خوشحالم خردسرا پانزده سال تداوم داشته است و با وجود عوامل بازدارندۀ درونی و بیرونی زمان کمی نیست».

سخنرانی دکتر مه‌دخت پورخالقی

دکتر پورخالقی در آغاز، کسب مقام استاد ممتازی دکتر یاحقی را تبریک گفت و افزود که ایشان استاد ممتاز نیست بلکه استاد متمایز است. یکی از سندهای گویای آن وجود خردسرای فردوسی است که ایشان در کنار وظایف دانشگاهی، برای نجات و رونق بخشیدن به فرهنگ ملی و حفظ زبان فارسی از هیج تلاشی مضایقه نمی‌کنند.

وی در سخنان خود گفت: «همیشه فردوسی زینت بخش نام این مؤسسه بوده است.... من هیچ مؤسسه‌ای را ندیده‌ام که در آن به روی همه باز باشد مگر خردسرای فردوسی. ... هیچ موسسۀ فرهنگی دیگری از نوع مؤسسه خردسرای فردوسی سراغ ندارم که در این مدت کوتاه این همه فعالیت متنوع در کارنامۀ خود داشته باشد. اگر نگاه کوتاهی به گزارش‌های شش ماهۀ فعالیت‌های علمی-فرهنگی خردسرا کنیم، نشان می‌دهد که عملکرد این مؤسسه در هیچ زمینه‌ای محدودیت ندارد».

در ادامه دکتر پورخالقی به فعالیت‌های متنوع این مؤسسه اشاره کرد از جمله؛ برگزاری 27 جلسه نقد و بررسی و رونمایی از کتاب، برگزاری کارگاه‌های متعدد و متنوع از جمله؛ ویراستاری، شاهنامه مصور، مولاشناسی، عطارشناسی، اصول مقاله‌نویسی و پایان‌نامه‌نویسی، خوشنویسی و...، برگزاری جشن‌ها و آشنا کردن جوان‌ها با آیین‌های گذشته مانند مهرگان، بهمن‌گان و...، جشن درختکاری، برگزاری آیین‌های ویژۀ شاهنامه‌خوانی و نقالی کودکان... همچنین کشف استعدادهای درخشان در میان کودکان و نوجوانان و اجرای برنامه‌های متعدد مانند: بازی و شاهنامه، نقالی کودکان. ساخت انیمیشن، تأسیس کتابخانه، نمایشگاه کتاب، تهیه و تنظیم گاهنامه، سفرهای داخلی و خارجی و...

ایشان همچنین از زحمات خانم دلیری و آقای دره‌شورزاده تشکر کرد که در اجرای وظایف چندگانۀ خود از هیچ تلاشی فرو نمی‌گذارند. در پایان وی از سخاوت سه خانواد‌ فرهنگ‌دوست و خردمند دکتر مینو، دکتر شهیدی و مهندس یزدان‌بخش یاد کرد.

گزارش: سمیّه کریمی‌پور