از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

گفت‌و‌گوی زندۀ علمی با موضوع هنر نقالی و شاهنامه‌خوانی برگزار شد. در این نشست که ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ در فضای اینستاگرام برگزار شد، دکتر فاطمه ماه‌وان، میزبان استاد محمد جعفری قنواتی بود. همچنین بانو گردآفرید و استاد ارغوانی نیز به نقالی و هنرنمایی پرداختند.


دکتر جعفری قنواتی بحث خود را با موضوع جایگاه هنر نقالی آغاز کرد که به گفتۀ ایشان، «جزئی از هنر بزرگ‌تر داستان‌گزاری است و سابقه‌ای طولانی در فرهنگ ایران دارد. به گفتۀ وی، داستان‌گزاران داستان‌ها را به روش‌های مختلف با موسیقی و بدون موسیقی نقل می‌کرده‌اند. عده‌ای بر این باور هستند که نقالی به شیوۀ مرسوم امروزی برای پرهیز از کاربرد ادوات موسیقی، از دورۀ پس از اسلام رایج شد اما واقعیت این است که در دورۀ پس از اسلام نیز شیوۀ نقالی همراه با موسیقی حفظ شد و برای مثال، دوتار‌نوازان جنوب خراسان، دف‌نوازان جنوب ایران، بخشی‌ها و پهلوانان بلوچستان گواه این ادعا هستند. نمونۀ دیگر داستان‌گزاری، روخوانی است که مانند شاهنامه‌خوانی‌های امروزی، داستان‌ها و تواریخ را روخوانی می‌کرده‌اند. پرده‌خوانی و روضه‌خوانی هم از انواع دیگر داستان‌گزاری هستند».

جعفری قنواتی ضمن سخنان خود اشاره کرد که «اطلاعات ما درمورد نقالی پیش از دورۀ صفویه زیاد نیست اما از دورۀ صفویه به بعد اطلاعات ما در باب هنر نقالی بسیار بیشتر می‌شود که این اطلاعات را به لطف تذکره‌های این دوره و آثار تاریخی (تاریخ‌های محلی و سلسله‌ای) داریم. علاوه بر این‌ منابع، آثاربی‌نظیری همچون طراز‌الاخبار «عبدالنبی فخرالزمانی» که در واقع آموزش هنر نقالی است، بسیار راه‌گشاست».

گزارش: هما شفق