از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

در نشستی که در روز پنج‌شنبه ۲۷ آذرماه ۱۳۹۹ به همت انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی، پیرامون موسیقی مقامی خراسان برگزار شد، جلسه با مقدمه‌ای از دکتر فاطمه ماه‌وان آغاز شد و سپس مهرشاد قلی‌زاده با استاد عزیز تنها به گفت‌وگو نشست.

عزیز تنها متولد ۱۳۵۱ در روستای صالح‌آباد تربت جام است و در خانواده‌ای اهل موسیقی چشم به جهان گشوده. این استاد سال‌ها وقت خود را صرف تدریس دوتار، پژوهش و تألیف آثاری در این باب نموده است.

در این گفت‌وگو، ایشان موسیقی مقامی خراسان را میراثی کهن ‌دانست و خراسان را یکی از مهم‌ترین مراکز عملی و نظری این موسیقی در همۀ ادوار به‌شمار آورد. عزیز تنها موسیقی خراسان را به لحاظ جغرافیایی به دو حوزه تقسیم‌بندی نمود که شامل: حوزۀ شمال خراسان ( قوچان، بجنورد، درگز) و حوزۀ شرق و جنوب خراسان (تایباد، سرخس، تربت جام، صالح آباد، قائن، بیرجند، کاشمر، فردوس، گناباد) می‌شود. براساس پژوهش‌های ایشان موسیقی شرق خراسان، اشتراکات زیادی با موسیقی هرات دارد و هر دو پیرو یک مکتب خاص به شمار می‌روند. ایشان درمورد ساز تخصصی خود نیز بیان داشت که: «در گذشته ساز دوتار به صورت تک‌نوازی نواخته می‌شد اما از سال ۱۳۶۶ نوازندگان برای اجرا در صحنه‌های بزرگ‌تر تمایل به کار گروهی و هم‌نوازی پیدا کردند. عزیز تنها توضیحاتی نیز درمورد شکل ظاهری ساز دوتار داد که به لحاظ ظاهری تغییر چندانی نکرده با این تفاوت که درگذشته کمی ابعاد کوچکتری داشته و جنس زه که در گذشته از روده تهیه می‌شده و اکنون سیم است».

گزارش: هما شفق