از سخن‌های دیرینه: هنر جوی و با مرد دانا نشین/ چو خواهی که یابی ز بخت آفرین


جلسه‌ای دیگر از سلسله نشست‌های بررسی شاهنامه از دیدگاه اسطوره‌شناسی عصبی- تکاملی در ساعت 21 دوشنبه ۱۷ آذرماه 1399 برگزار شد. مهمان این نشست‌ها آقای دکتر عبدالرضا ناصرمقدسی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ام.اس ایران و دبیر نشست محمد بیانی، دانشجوی دکتری ادبیات حماسی است.


موضوع اصلی مورد بحث در این نشست بدین قرار بود که در متون دیگر «سیامک» یکی از فرزندان «مشی و مشیانه» و نیای ایرانیان است در حالی که دیگر فرزندان مشی و مشیانه نیاکان دیگر نژادها و اقوام هستند اما در شاهنامه سیامک پسر «کیومرث» و پدر «هوشنگ»، پادشاه هفت اقلیم، است و این تغییر روایت در خدمت تأکید بر محور اصلی وحدت شاهنامه یعنی ایران است زیرا اگر شاهنامه با پیروی از متون دیگر سیامک را یکی از فرزندان مشی و مشیانه در کنار دیگر فرزندان معرفی می‌کرد، ایران و نژاد ایرانی دیگر در مرکز داستان نبود و به حاشیه رانده می‌شد پس خودِ «فردوسی» یا منابع او با هوشمندی سیامک را در مرکزیت روایت قرار می‌دهند تا ایران محوریت وحدت‌بخش خود را از دست ندهد. هم‌چنین به این نکته نیز اشاره شد که جنگ پسر اهریمن و سیامک در اصل اسطوره‌‌شناسی عصبی-تکاملی خود، جنگ بر سر زیستگاه است و در این اسطوره خاص زیستگاه، زیستگاه برتر و همان ایران است که بر سر آن نبرد در می‌گیرد و در نهایت به پیروزی پسر اهریمن می‌انجامد.

گزارش: زینب قدسی‌فر